बचत ऋण सहकारीले अब सुशासन र नियमनमा ध्यान दिनु पर्छ: मन्त्री झाँक्री

काठमाडौ ।शहरी विकास मन्त्री रामकुमारी झाँक्रीले सहकारीमा सदस्यको ठूलो पुँजी जम्मा भएकाले अब सुशासन र नियमनमा ध्यान दिनुपर्ने बताएकी छिन् ।

पाँच तारा बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाको १४औं वार्षिकोत्सवको प्रमुख अतिथिको रुपमा बोल्दै झाँक्रीले पुँजी र जनसहभागिता धेरै भएको ठाउँमा नियमनको आवश्यकता पर्ने औल्याइन् ।

सदस्यले बचतको सुरक्षा र लगानीको प्रतिफल खोज्ने भएकाले राज्यले नियमन गर्नुपरेको उनको भनाई थियो । मुलुकभर ३० हजारको हाराहारीमा सहकारी संस्था रहेकोमा १४ हजार सहकारीले बचतऋणको कारोबार गर्ने हुँदा नियमन अपरिहार्य रहेको उनले जनाइन् । सहकारी विभागको श्रोतसाधनले बचतऋण सहकारीको नियमन गर्न नसक्ने भन्दै उनले विभागले उत्पादन उपभोग र वितरणका क्षेत्रमा मात्र सघाउन सक्ने उल्लेख गरिन् ।

सरकारको कुल बजेट ७ सय अर्ब नभएको भन्दै उनले सहकारीमार्फत ७ सय अर्ब पुँजी संकलन भएकाले त्यसलाई सही ठाउँमा लगानी गर्न सके आर्थिक समृद्धि प्राप्त हुने बताइन् । पुँजी भनेको हल्लाको मार्केट भएकाले सानातिना हल्लाले पनि पुँजीलाई हल्लाउन सक्ने हुँदा आम सदस्यको विश्वास जितेर सहकारीहरु अगाडि बढ्नुपर्नेमा उनले जोड दिइन् ।

मिश्रित अर्थतन्त्रमा सहकारीलाई राज्यले महत्व दिएकाले सहकारीले पनि सोही अुनरुप आफ्नो भूमिकालाई दरिलो बनाउनुपर्ने उनको सुझाव छ । अमेरिकामा सहकारी पुँजीवादी मोडलबाट जन्मिएकाले पुँजीवादी मोडलबाटै अगाडि बढ्यो, रसियाको सहकारी समाजवादी मोडलबाट जन्मेकाले समाजवादी मोडलमा हिँड्यो, नेपालको हाइब्रिड तरिकाको सहकारी अभियान भएकाले नियमन गर्न कठिन भएको उनको भनाइ छ ।

राज्य एक्लैले विकसित र व्यवस्थित शहर निर्माण गर्न असम्भव भएकाले निजी क्षेत्र र सहकारीलाई पनि शहरी विकासका लागि जोड्न सकिने भन्दै उनले सहकारी दुईतीन सय अर्ब पुँजी लगानी गर्न सके त्यसका लागि आवश्यक पर्ने नीतिनियम र मार्गनिर्देश बनाउन सकिने उनले बताइन् ।

सहकारीमा महिला सहभागिता उल्लेख्य रहेकाले महिलाहरुको क्षमता अभिवृद्धि, नेतृत्व विकास र आयआर्जनमा समेत जोडेर लैजान सके उपलब्धीमूलक हुने उनले बताइन् ।

कार्यक्रमका विशिष्ट अतिथि एवं राष्ट्रिय सहकारी महासंघका पूर्व अध्यक्ष दिपकप्रकाश बाँस्कोटाले सहकारी अभियानमाझ पाँचताराले अग्रजहरुको सम्मान गरेर छुट्टै पहिचान बनाउन सकेको उल्लेख गरे ।

कार्यक्रमका अतिथि सांदस घनश्याम खतिवडाले सहकारी पवित्र मन्दिर भएकाले राजनीतिकर्मीले राजनीतिको जुत्ता खोलेर मात्रै सहकारीभित्र छिर्नुपर्ने बताए । आफुपनि राजनीतिकर्मी भएपनि सहकारीमा छिर्दा सहकारीकर्मीको रुपमा प्रस्तुत हुने गरेको भन्दै उनले राजनीतिमा भन्दा सहकारी क्षेत्रमा काम गर्दा सन्तुष्टि मिलेको बतााए ।

सहकारी ऐन २०७४ का केहि दफा संशोधन गर्नुपर्ने भएकाले आफुले संसदमा समेत आवाज उठाइराखेको उनले जनाए । सहकारीमा बद्मासी बढेकाले राज्यले ऐननियमको सही कार्यान्वयन गरि बेथिति रोक्नुपर्नेमा उनले जोड दिए ।

नेफ्स्कुनका अध्यक्ष परितोष पौडेलले सदस्यहरुको सुन्दर र समृद्ध भविष्य निर्माणका लागि सहकारीले काम गर्नुपर्नेमा जोड दिए ।

सहकारी विज्ञ कैलाशभक्त प्रधानाङ्गले सहकारीमा विकृति बढ्दै गएकाले महासंघ र केन्द्रीय संघले चनाखो भएर भूमिका खेल्नुपर्ने औंल्याए । प्रदेश सरकारले असरल्ल बहुउद्देश्यीय सहकारी दर्ता दिएकोप्रति असन्तुष्टि व्यक्त गर्दै उनले यसको विषयमा संघहरुले ध्यान पु¥याउन नसकेको आरोप लगाए । ऐनमा जनसंख्याका आधारमा सहकारी रहने भने पनि एउटै घरमा धेरै वटा सहकारी संस्था रहँदासमेत राज्यले ध्यान पु¥याउन नसक्नु कानुन कार्यान्वयनमा फितलो भएको उनको बुझाई छ ।

सहकारी अभियन्ता यज्ञराज ढुंगेलले पाँचताराले सामाजिक कार्यसँगै हरेक वर्गका सदस्यलाई समेटेर काम गर्न सकेको बताए । समुदायमा सबैभन्दा बढि सेवा दिने संस्था सहकारी भएकाले सहकारीका सकारात्मक पक्षलाई समाजमा उजागर गर्दै अघि बढ्नुपर्नेमा उनले जोड दिए । सदस्यहरुको सक्रिय सहभागितामा सहकारीले स्वयं मर्यादित भएर काम गर्ने भन्दै उनले थपे, ‘सहकारीलाई मर्यादित व्यवसाय भनेर परिभाषित गरिरहुनपर्ने आवश्यकता छैन ।’ केहि नराम्रा व्यक्तिको हातमा सहकारी गएकाले त्यस्ता व्यक्ति र संस्थाको पहिचान गरी सदस्यहरुलाई त्यहाँ कारोबार नगर्न सचेत गराए ।

पाँचतारा व्यक्तित्व पुरस्कारबाट सम्मानित सहकारी अभियन्ता पम्फा राईले कार्यक्रममा शुभकामना मन्तब्य राख्दै सहकारीले सदस्यको भविष्यका लागि काम गर्ने भएकाले सोही अुनसार अघि बढ्नुपर्ने बताइन् ।