पुँजी राम्रो भयो भने विश्वास बढ्छ « Devoted for Economic Devlopment, आर्थिक विकासको लागि समर्पित

Feature News

पुँजी राम्रो भयो भने विश्वास बढ्छ



yati ceoसागर शर्मा, कामु प्रमुख कार्यकारी अधिकृत
यती डेभलपमेन्ट बैंक लि
बैंकमा उच्च तरलताका कारण निक्षेप र कर्जाको ब्याजदर न्यून बिन्दुमा झरेको र यसबाट पुँजी पलायनको खतरा बढ्यो भन्ने बैंकरहरुको भनाई छ । खास कुरो के हो ?
हामी कसरी चलेको छौ भन्ने प्रमुख कुरा हो । अहिले तरलता बढ्नुमा सबै भन्दा ठूलो रोल खेलेको भनेको रेमिट्यान्सले नै हो । दैनिक २ अर्ब भन्दा बढि रेमिट्यान्स आउछ । त्यो पैसा आउने माध्यम बैंक नै हो । हाम्रो जस्तो मुलुकमा दुई अर्ब आउनु भनेको ठूलो कुरा हो । बैंक माध्यम भएका कारण पनि त्यो रकम परिचालन हुन सकेको छैन । परिचालन किन हुन सकेन भन्ने एउटा पक्ष भनेको राजनितिक अबस्था नै हो । यो समस्या त छदै थियो । प्राकृतिक विपत्ती आयो । त्यो खास क्षेत्रमा थियो । त्यस पछि नाकाबन्दी आयो । नाकाबन्दीका कारण अहिले लगानीको वतावरण बन्न सकेन । तर, अहिले लगानी गर्नको लागि अन्यौलको अबस्था नै छ । अहिले सरकारले बजेट मार्फत छुट्याएको रकम परिचालन हुन सकेको छैन । त्यो बजारमा आएको भए तरलताको समास्या ठूलै देखिन्थ्यो ।ढुकुटीमा थनिकिएर बसेको छ । जति पनि रेमिट्यान्सबाट रकम आएर बसेको रकम छ त्यो बराबरको रकम अहिले परिचालन हुन नसकेको हो । तरताका कारण आउन सक्ने प्रभावलाई ख्याल गर्दै नेपाल राष्ट्र बैंकले आफ्नै प्रयासहरु गदै आएको छ । यसले गर्दा केहि सहज भएको छ ।
अर्को कुरा भनेको हाम्रो देश खुल्ला बजार मै छ । जो संग स्रोत छ संभावना जहाँ देख्छ त्यही लगानी गर्न खोज्नु स्वभाविक नै हो । बाहिर लगानी गर्न रोक नै छ । तर चोरी गरेर यता उता गर्न खोज्नेहरु पनि छन् । त्यसले धेरै ठूलो असर पर्ला जस्तो लाग्दैन । खुल्ला सिमानाका कारण बोडर एरियामा केहि प्रभाव पार्ला कि भन्ने हो ।

बैंक तथा वित्तिय संस्थाहरुमा संस्थागत शुसासनको सवाल टड्कारो रुपमा उठ्ने गर्छ । अहिलेको अबस्था कस्तो छ ?
संस्थागत शुसासनका कुरा गर्ने हो भने नेपाल राष्ट्र बैंकले धेरै नै निति तथा निर्देशनहरु जारी गर्दै आएको छ । त्यसलाई नै पालना गर्ने हो भने समस्या आउन बाट जोगिन्छ । बैंक भनेको जनताको पैसा लिएर सुरक्षित रुपमा लगानी गरेर ब्याज दिनु प¥यो र लगानीकर्तालाई त्यसको रिटन दिनु प¥यो । पैसा भनेको जता पनि चुहिने कुरा हो । जसको हातमा पर्छ त्यो नै बलियो हुन्छ । यस हिसाबले पनि यो क्षेत्रमा शुसासन धेरै हुन आबश्यक छ । मुख्य कुरा त जसले नेतृत्व गरिरहेको उसले कुन तरिकाले पालना गर्छ र गराउछ भन्ने कुरामा निर्भर रहन्छ । सुरु सुरुमा बैंक खोल्दा राम्रा नराम्रा आए । अहिले बैंक बुझेका र राम्रो मान्छे मात्रै टिक्न सक्ने वतावरण आएको छ । विगतमा गल्ती गर्नेहरु कारबाहीमा परेका छन् । अहिले बैंकिङ कसुर झन तगडा बनाउदै छ । अहिले सुधारको अबस्थामा धेरै बैंकहरु गएका छन् ।
हिजो जहा जसरी पनि बैंक खोल्न दिने राष्ट्र बैंक आज धेरै भयो भनेर भटाभट मर्जमा जान फोर्स गर्दै छ । यसलाई कसरी हेर्नु भएको छ ?
हिजो विकास क्रमको लागि लाईसेन्स खुल्ला गर्नु आवश्यक थियो । राष्ट्र बैंकले नै पुँजी हालेर धेरै संस्था खोलेको हैन र ? नेपाल राष्ट्र बैंकले पुँजी हालेर त्यो बेला बैंक सञ्चालन गर्नुको मुख्य उद्देश्य भनको निजी क्षेत्रको विश्वास लिनको लागि गरेको थियो । पछि यसको फाइदा भनेको बैंक तथा वित्तिय संस्था खोल्न निजी क्षेत्रमा आकर्षण त आयो नि । निजी क्षेत्रलाई अकर्षित गर्ने वतावरण निर्माण गर्नु थियो । वतावरण बन्यो बिस्तारै हात झिक्दै गएर आफै बैंक चलाउ भन्यो । बाहिर धेरै देशमा बैंकिङ क्षेत्रमा यहि मोडालिटि अनुसार काम भएको छ । अर्को पक्ष भनेको बैंक मर्जमा गएर पुँजी बढ्नु भनेको एकदमै ठूलो कुरा हो । समस्या त आइहाल्छ । पुँजी राम्रो भयो भने विश्वास बढ्छ जनतामा । ठूला क्षेत्रमा लागानी गर्न पनि सहज हुन आउछ ।
मर्जरमा गएर संख्या घट्दै छ । नेपालमा बैंक कति आवश्यक होला ?
संख्यात्मक रुपमा यति र उति भन्दा पनि नेपाल राज्य भर बैंकले सेवा दिन सक्ने क्षमताको हुनु प¥यो । अहिले हाम्रा बैंक भनेको सहरी क्षेत्रमा मात्रै सिमित छन् । नयाँ ठाउमा बैंक पुग्योभने मात्रै कारोबार बढ्दै जान्छ । जिल्लामा ल्याउन सरकारले विभिन्न पोलिसिहरु ल्याउनु पर्छ । अहिले पनि केहि गरेको छ । त्यसलाई व्यापकता दिनु पर्छ । बैंक मर्ज भएर घटे पनि त्याहाँ भएका शाखाहरु त घटदैनन नि । मुख्य कुरात सेवा कति दि सक्छ ।
मर्जमै जानु समस्यामा समाधान हो र ?
मर्ज समस्याको समाधानको उपाय त हैन । राम्रो बन्ने एउटा स्टेप चै हो ।
कर्जा विस्तारमा समस्या आएको छ भनिन्छ । यसलाई सम्बोधन कसरी गर्न सकिन्छ ?
उत्पादन क्षेत्रमा धेरै किसिमका समस्या छन् । त्यस्तै अहिलेको राजनितिक तथा विभिन्न संघहरुका कारणले गर्दा लगानीकर्ताहरु उत्पादनमुलक संस्थामा छोडेर सेवा मुखी क्षेत्रमा मात्रै केन्द्रित हुन थालेका छन् । जब सम्म राज्यले केहि सम्बोधन गर्न सक्दैन एउटा लगानीकर्ताले चाहेर पनि यो क्षेत्रमा केहि काम गर्न सक्दैन । सामान्य मजदुरले लगानी कर्तालाई उठबस गराएको अबस्था छ । त्यस कारण पनि लगानीकर्ताले म गर्छु भन्दा हुन्छ ? मुख्य कुरा भनेको उत्पादनमुलक उद्योग छ, फस्टाउन नसक्नुको कारण पनि वतावरण नभएर हो । जुन क्षेत्र निजी क्षेत्रको आकर्षणमा पर्दैन त्यसलाई राज्यले बाध्यकारी बनाउने हो । त्यसैले कृषि र जलविधुतको क्षेत्रमा राज्यले बाध्यकारी व्यवस्था गरेको छ । राज्यले वतावरण निर्माण गरिदियो भने कर्जाको माग बढ्छ । मुख्य कुरा भनेको राज्यले काम गर्न वतावरण बनाउन निती बनाउन जानुपर्छ । अर्को कुरा भनेको लगानी नै धितोमा आधारित छ ।उद्यमशिलता धितो नभएका संग पनि होला नि त ? योजना भएका र काम गर्ने क्षमता भएकाहरुलाई कर्जा कसरी दिन सकिन्छ भन्ने निती नै हाम्रोमा छैन । यस तर्फ पनि सोच्न आवश्यक छ ।
अहिले यति बैंकको अवस्था कस्तो छ ?
अहिले एक अर्ब ३८ करोड ६५ लाख चुक्ता पुँजी छ । विगतमा विभिन्न कठिनाई पार गर्दै यो अबस्थामा आएको हो । एक आपसमा मर्ज भए पछि काम गर्दै गर्दा भित्रका समस्याको बारेमा बुझ्न् पुग्छौ र अहिले हामीले भएका आन्तरिक समस्यालाई यसरी हल गर्ने भन्ने निश्कर्शमा पुगेका छौँ । अहिले हामी पुँजी पु¥याउने आन्तरिक तयारीमा छौँ । पुँजी प¥याउनु पर्ने बाध्यता नै छ । नभए मर्जको लागि साथी खोज्नु पर्छ । बिजनेस प्लस पाक्षिकबाट

प्रकाशित : ७ चैत्र २०७२, आईतवार ०५:३३