यस कारण लगानीकर्ताहरु आइपिओ भन्दा माथी उठ्न सकेनन्

पछिल्लो समयमा बिभिन्न कम्पनिहरुले प्रिमियममा प्राथमिक शेयरहरु जारि गरिरहेका छन । अधिकाश आइ पि ओहरुको फेसभ्यालु र एक सय हुने गरेका छन भने तर पनि कतिपय कम्पनिहरुले रु एक सयमा प्रिमियम थपेर शेयरहरु जारी गर्ने गरेका छन । पछिल्लो समयमा त यो ट्रेण्ड जस्तैएको छ भन्दा पनि फरक नपर्ला । त्यसोत निरन्तर ३ बर्ष सम्म नाफमा रहेका र नेटवर्थ सरकारात्मक भएका कम्पनिहरुले प्रिमियममा शेयर जारी गनृ पाउने ब्यबस्था गरेको छ । पछिल्लो समयमा प्रिमियममा आइ पि ओ शेयर जारी गर्नेमा बीमा कम्पनिहरु रहेका छन ।

प्रिमियममा आइ पि ओ जारी गर्ने बीमा कम्पनिहरुले प्रति कित्ता रु २ सय देखि ३ सय सम्ममा आइ पि ओ जारी गरिरहेका छन । त्यो पनि जीबन बमिा कम्पनिहरु नै अग्र स्थानमा रहेका छन भने के्हि हाइडो कम्पनिहरुले पनि ्िरपमियमप्रिमियममामा आइ पि ओ जारी गर्ने गरेका छन । त्यसोत प्रिमियममा शेयरमा आबेदन दिदा लगानिकर्ता हरुलाई केहि आर्थिक भार परे पनिप्रिमियममाका रकमहरु पछि लगानिकताहरले नै बोनस शेयरको रुपमा पाउने गरेका छन । भ्नदा पनि फरक नपर्ला । पछिल्लो समयमा बीमा कम्पनिहरु देखि सिमेण्ट कम्पनि र हाइडो कम्पनिहरले समेत प्रिमियममा आइ पि ओ जारि गर्ने गरेका छन भन्दा पनि फरक नपर्ला । पछिल्लो समयमा हाइडो पावर कम्पनिहरु भगवतिले र माण्डु हाइडो पावर कम्पनिहरले प्रिमियममा आइ पि ओ जारी गरेका छन । त्यसैगरि सिमेण्ट कम्पनि घोराहि सिमेण्टलेप्रिमियममामा आइ पि ओ शेयर जारी गरेका छन । त्यसोत यसमा केहि अनिमियता भएको कारणले लगानिकर्ताहरुको लगभग ४ अर्ब रकम हप्तौ ब्लक समेत भए । प्रिमियममा आइ पि ओ जारी गर्न दिएकोमा सेबोन पनि बिवादमा तानिए । धितो पत्र बोर्डले कमिशन खाएर घोराहि सिमेन्टलाई पनि प्रिमियममा आइपि ओ जारी गर्न दिएको भनेर चर्चा समेत चले ।

यसमा लगानिकर्ताहरु पनि बिभाजित भए । कतिपय लगानिकर्ताहरु घोराहि सिमेण्टमको आइ पि ओ भर्न नहुने बताए भने कतिपय लगानिकर्ताहरुले आइ पि ओ भरे त्यसोत कतिपय लगानिकर्ताहरु आइ पि ओ शेयर भने पछि हुरुकक हुनेहरु पनि नभएको होइन । त्यसोत घोराहि सिमेण्टको आइ पि ओको प्रिमियम बढि भएको भन्नेमा कसैको दुइमत नहोला तर पनि थुप्रै लगानिकर्ताहरुले आइ पि ओ मा आबेदन दिए भन्दा पनि फरक नपर्ला । त्यसोत बिगतमा शिवम सिमेण्टको आइ पि ओ पनि प्रिमियम बढि भयो भनेर कतिपयले आइ पि ओ मा दरखास्त नै दिएन । तर पछि दोश्रो बजारमा शिवम सिमेण्टको शेयर रु १५ सय सम्म पनि पुगे । शायद यहि कारणले पनि घोराहि सिमेण्टमा पनि प्रिमियममा बढि भए पनि दरखास्त दिनेहरुका ेकमि नभएको होला । कतिपय कम्पनिहरुको प्राथमिक शेयर जारी हुदा बिवादमा पर्ने गरेक छन भन ेयसको छड्के आँखा सेबोनतिर पर्ने हुन्छ कतै सेबोनले कमिशन खाएर शेयर जारी गर्ने स्विकृति दिएको त होइन भनेर ।

यसले सबोनलाइ पनि बिवादमा तानिने गरेका छन भन्दा फरक नपर्ला । अहिले पनि बीमा कम्पनिहरुको प्रिमियममा प्राथमिक शेयर जारी भइरहेका छन बीमा कम्पनिहरु आइ एम इ लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनि सिटिजन लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनि सन नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनि रिलायबल नेपाल लाइफ इन्सयोरेन्स कम्पनिहरको प्राथमिक शेयर प्रिमियममा जारी भइरहेका छन । त्यसोत पछिल्लो समयमा आइ पि ओ शेयर १० कित्ता पाउन पनि त्यति सजिलो चाहि छैन भन्दा पनि फरक नपर्ला । कम्पनिले माग गरे भन्दा धेरै गुणाले बढि आबेदन पर्ने गरेका छन । यसकारणले पनि आइ पि ओ शेयर बाँडफाँड गर्दा लटरीले गर्ने गरिन्छ भनिन्छ यो पनि भाग्यो दय चिठ्ठा जस्तै हो रे त्यो पनि १० कित्ता शेयर पाउनको लागि । पछिल्लो समयमा लगानिकर्ताहरु बृद्धि भइरहेका छन ।

डिम्याट खातामा आवद्ध हनेहरुको सख्या लगभग ६० लाखको हाराहारीमा पुगेको सरोकारवालाहरु बताउछन । यसकारणले पनि कनै पनि आइ पि ओ शेयर जारी हदा गर्दा लगभग १५ लाख आबेदन पर्ने गरेको सरोकारवालाहरु बताउछन । यसकारणले पनि आइ पि ओ शेयर पाउनको लागि भाग्यको भरमा पर्न पर्ने बताउछन सरोकारवालाहरु । त्यसो त आइ पि ओ शेयरमा आबेदन दिनेहरु लगानिकर्ताहरु २४ प्रतिशतको हाराहारीमा रहेको बताउछन सरोकारवालाहरु । त्यसोत धेरै जसो लगानिकर्ताहरु प्राथमिक शेयरमा नै सिमित हुने गरेका छन भन्दा पनि फरक नपर्ला । प्राथमिक शेयरका धेरै जसो लगानिकर्ताहरु दोश्रो बजारमा नियमित कारोवार गरेको देखिदैन भन्नेहरु पनि नभएको होइन । त्यसोत नेपालको लगभग ३ करोड जनसख्यामा ६० लाखको आराहारीमा शेयर लगानिकर्ताहरु भइसकेको लाइ कम भने भन्न मिल्दैन भलै धेरै जसो लगानिकर्ताहरु प्राथमिक बजारमा नै सिमित भएको किन नहोस ?

यो लेख लेखकका आफ्ना विचार हुन ।